Бұл сурет – ХХ ғасыр басындағы қазақ халқының ұлттық-азаттық қозғалысының, яғни Алаш Орданың негізін қалаған зиялы қауым өкілдерінің топтық бейнесін көрсететін көркем шығарма. Суреттегі тұлғалардың жиынтығы – ұлттық идеяның, білімнің және бірліктің символы.
Негізгі элементтер:
1. Тұлғалардың шоғыры: Суретте тоғызға жуық қайраткер бейнеленген. Олардың арасында Әлихан Бөкейханов, Ахмет Байтұрсынұлы, Міржақып Дулатұлы, Мұстафа Шоқай, Жүсіпбек Аймауытов, Мағжан Жұмабаев сияқты Алаш қозғалысының негізгі тұлғаларының бейнелері танылады. Олардың барлығының бірге отыруы – Алаш идеясының біртұтастығын, ортақ мақсат жолындағы ынтымағын көрсетеді.
2. Киім үлгісі: Қайраткерлердің киімдері – еуропалық үлгідегі костюмдер мен қазақы бас киімдердің (тымақ, тақия) үйлесімі. Бұл – олардың батыс білімін меңгерген, бірақ ұлттық болмысын сақтап қалған зиялы қауым өкілдері екенін айғақтайды. Олардың салмақты, байсалды келбеттері – олардың ұлт тағдырына деген зор жауапкершілігін білдіреді.
3. Көркемдік стиль: Сурет акварель немесе графикалық стильде орындалған. Артқы фондағы қызғылт сары, қоңыр және көгілдір түстердің араласуы – тарихи кезеңнің күрделілігін, қайшылыққа толы уақытын және ұлттық идеяның осы қиындықтардан өтіп, жаңа дәуірге ұмтылғанын көрсетеді.
4. Идеялық мағына: Бұл топтық портрет – қазақ мемлекеттілігінің рухани негізін қалаған, ұлттық сананы оятқан, білім мен мәдениеттің дамуына өлшеусіз үлес қосқан арыстарға деген құрметтің белгісі. Олардың бірге бейнеленуі – олардың еңбегінің бір-бірімен тығыз байланысты екенін және ортақ мұратқа қызмет еткенін көрсетеді.Қорытынды:
Бұл сурет – ұлттық зиялы қауымның бірлігін, олардың ұлттық мемлекет құру жолындағы қажырлы еңбегін және олардың идеяларының бүгінгі тәуелсіз Қазақстан үшін мәңгілік маңызын көрсететін тарихи-көркемдік құндылыққа ие туынды. Ол бізді Алаш арыстарының мұрасын қастерлеуге және олардың жолын жалғастыруға шақырады
